تسهیل العلاج

۱. کتاب تسهیل العلاج ، رساله‌اى تخصصى در امراض امتلائیه است و پوشیده نیست که على‌رغم اشارات اطباء به عنوان امراض امتلائیه در کتب خود، تاکنون دیده نشده که کسى تالیفى با چنین اسلوب بدیعى در تدوین بیمارى‌ها بنگارد.

۲. این کتاب بحث امراض امتلائیه را از امراض معده آغاز کرده و اثبات مى‌کند که تمام امراض امتلائیه از امتلاى معده است و در کلام خود به حدیث نبوى(ص) که مى‌فرمایند: «المعده بیت کل داء و الحمیه رأس کل دواء» استشهاد مى‌کند و لذا این رساله را به حق مى‌توان تفسیر این حدیث شریف نبوى(ص) نامید که خود خدمتى بزرگ به عالم حدیث است.

۳. این کتاب در درمان‌هاى خود از ادویه‌اى ساده، در دسترس و بى‌ضرر یا داراى حداقل ضرر استفاده مى‌کند.

۴. در این رساله، بر قانون «طبیب خادم طبیعت است» که به عنوان ناموس طب سنتى و اساسى‌ترین رکن آن مى‌باشد، بسیار تأکید دارد.

مطالب بخش‌هاى مختلف رساله «تسهیل العلاج» به ترتیب عبارت است از:

۱. تفصیل امتلائات؛ ۲. اسباب موجبه بر فساد فضول در معده و امعاء و سرایت آن فساد به مجاور و قریب یا بعید از معده و امعاء؛ ۳. علامات امزجه و امتلائات آن‌ها؛ ۴. معالجات؛ ۵. علاج حمیات، اورام و بثور کثیره الوقوع که این بخش بیشترین حجم رساله را به خود اختصاص داده است.

در خاتمه نیز تدابیر سموم مشروبه و ملذومه بیان شده است.

رساله «حفظ الصحه» نیز داراى دو بخش است:

۱. در بیان چگونگى اعانت کردن بر طبیعت که داراى دو فصل است.

۲. درباره اعانت طبیعت در دفع موذى‌ها است.